DATÇA’DA HALK SAĞLIĞI TEHLİKEDE Mİ?

Önemli turizm merkezlerinden Datça’da, 2012’deki belediye meclisi toplantısında, mahallelerin su şebekelerindeki asbestli boruların değiştirilmesi kararlaştırıldı.

CHP’li belediyenin olduğunu Datça’da, son derece kanserojen olduğunu bilinen asbestli borular hala değiştirilmedi.

Konuyla ilgili olarak, MUSKÜ Su Kaynakları AD Başkanı Ceyhun Özçelik, “İletim veya dağıtım hatlarında çatlak veya patlamalar meydana geldiğinde veya zamanla aşınma gerçekleşmesi durumunda, asbest su içerisine karışarak halk sağlığını tehlikeye atabilmektedir. Özellikle ekonomik ömürlerinin sonuna gelmiş asbestli borular, yüksek konstrasyonda zehirleyici etkiye sahip olabilmektedir.” dedi. AK Parti Muğla Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Laçin, asbestli borularla ilgili bir çalışma olup olmadığını Muğla Büyükşehir Belediyesi’ne dilekçe vererek sordu.

MİKAİL ZEYBEK

Turizm cenneti Datça’da, 6 Aralık 2012 yılındaki belediye meclisi toplantısında içme suyu şebekelerindeki asbestli boruların değiştirilmesi görüşüldü. Meclis toplantısında, asbestli boruların değiştirilmesi için projelerin yapılması ve bu yönde çalışmaların başlatılmasına karar verildi. Son derece kanserojen bir madde olan asbestin, solunum ya da içe suyu yoluyla vücuda girdiğinde başta kanser olmak üzere çeşitli hastalıklara yol açtığı nedeniyle,  31 Aralık 2010 tarihinde Türkiye’de Asbest Tehlikeli Kimyasallar Yönetmeliği’nin 37. maddesi ile yasaklanmıştı. Ancak, hala bu asbestli borular değiştirilmedi.

AK Parti Muğla Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi ve Datça Belediye AK Parti Meclis Grup Başkanı Mimar Haluk Laçin,  2012 yılında asbestli boruların değiştirilmesi yönünde karar alındığını hatırlatarak Muğla Büyükşehir Belediyesi Su ve Kanalizasyon İdaresi Genel Müdürlüğüne, bu yönde çalışmalarının olup olmadığını sordu. Konuyla ilgili olarak, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik’ten bilimsel açıklama geldi.

HALK SAĞLIĞINI KORUMAK İÇİN BELEDİYE NE YAPTI

Datça’nın mahallelerindeki içme suyu şebekelerindeki asbestli boruların, halk sağlı açısından tehlikeli olduğunu ve MUSKİ’nin bu yönde çalışmasının olup olmadığı hakkında dilekçe verdi. AK Parti Büyükşehir Belediye Meclis Üyesi Haluk Laçin, “Datça’mızın mahallerinde bulunan içme suyu şebekesindeki boruların bir kısmının asbestli borular olduğunu bilmekteyiz. Datça belediye meclisinin 06.12.2012 yılında gündemin 11. Maddesi olarak asbestli boruların değiştirilmesi için, projelerin yapılmasına ve bu yönde gerekli çalışmaların başlatılması kararı alınmıştır. 2014 yılında çıkan Büyükşehir yasası sonrası Datça Belediyesi’nden Muğla Büyükşehir Belediyesi MUSKİ’ye devredilmiştir. Görev ve yetki MUSKİ’ye aittir. Asbestli boruların sağlığımız açısından olan sakıncaları hepimiz tarafından bilinmemektedir. Aynı zamanda asbestli boruların kullanılmaması mevcut olan asbestli boruların da kaldırılması ile ilgili yasal düzenlemeler yapılmıştır. Halkımızın sağlığını korumak adına asbestli boruların kaldırılmasıyla ilgili MUSKİ ne gibi çalışmalar yapmıştır ve yapacaktır.” ifadelerine yer verdi.

ZEHİRLEYİCİ ETKİSİ OLABİLMEKTEDİR

Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi İnşaat Mühendisliği Bölümü Su Kaynakları Anabilim Dalı Başkanı Doç. Dr. Ceyhun Özçelik, asbestli boruların halk sağlığı açısından tehlikeli olduğunu belirtti. Özçelik şöyle konuştu: “Asbest, zemin ve kayalarda bulunan, yumuşak ve esnek liflerden oluşan doğal bir mineraldir. Korozyona, ısıya, kimyasal maddelere ve elektriğe karşı dirençli olması ve de esnek olması nedeniyle yapı malzemelerinde uzun yıllar tercih edilmiştir. Çatı, duvar ve taban yalıtım ve kaplamalarında, içme ve kullanma suyu boru ve tesisatlarında, araba frenlerinde vb. malzemelerin üretiminde yoğun olarak kullanılmıştır. Asbest hava su ve toprak ta bulunabilmektedir. Yüksek konsantrasyonlarda maruz kalındığında önemli sağlık problemlerine yol açtığı bilinmektedir. Asbest lifleri, zarar gördüğü zaman, kolayca tozlar halinde çok küçük parçalara ayrılabilmektedir. Bu nedenle, solunum yoluyla alındığında, ciddi sağlık riski oluşturmaktadır. 20 yy büyük bir kısmında, kentsel su temininde, atık ve yağmur suyu sistemlerinde asbestli boru kullanımı yaygın bir şekilde sürmüştür. İletim veya dağıtım hatlarında çatlak veya patlamalar meydana geldiğinde veya zamanla aşınma gerçekleşmesi durumunda, asbest su içerisine karışarak halk sağlığını tehlikeye atabilmektedir. Özellikle ekonomik ömürlerinin sonuna gelmiş asbestli borular, yüksek konstrasyonda zehirleyici etkiye sahip olabilmektedir. İçme suyu yoluyla toplumun tamamını etkileme potansiyeli bulunmaktadır. Burada, maruz kalınan asbetest miktarı ve süresi önemlidir. Belirli bir güven limitinden söz etmek kolay olmasa dahi, uzun ve sürekli olarak maruz kalan kişilerin daha fazla risk altında olduğu söylenebilir. İçme suyu hattının yaşının ve asbetli boru yüzdesinin yüksek olması durumunda risk artmaktadır.”

İLGİLİ YÖNETİMLERİN YENİLEMESİ GEREKİR

Asbestli borularla ilgili ilgili kanalizasyon idaresi yerel yönetimlerin çalışma yapması gerektiğini bildiren Özçelik, “Asbest kullanımı birçok ülkede kontrol altındadır. Asbestin çıkarılması ve işlenmesi yasaktır. Ülkemizde de, Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın yayınladığı 25 Ocak 2013 sayılı Asbestle Çalışmalarda Sağlık Ve Güvenlik Önlemleri Hakkında Yönetmelik kapsamında asbestin her türünün çıkarılması, işlenmesi, satılması ve ithalatı yasaktır. Bununla beraber söküm, yıkım, tamir, bakım ve uzaklaştırma işlemleri için ciddi sınırlama ve yükümlülüklere yer vermiştir. Diğer taraftan, Dünya Sağlık Örgütünün (World Health Organisation, WHO) içme suyu kalitesiyle ilgili yayınladığı raporda, yutulan asbestin sağlığa zararlı olduğuna dair tutarlı olarak desteklenebilen bir delil bulunamadığı gerekçesiyle, içme suyundaki asbest miktarını sınırlayan bir kriter yayınlamanın gerek olmadığını belirtmiştir. Dünya Sağlık Örgütü’nün aksine, Birleşik Devletler Çevre Koruma Ajansı (United States Environmental Protection Agency, US EPA) içme suyunda asbestle ilgili kriterler yayınlamıştır. Bildiğim kadarıyla ülkemizde bu konuda bir kriter bulunmamaktadır.

İçme suyu dağıtım hatlarındaki asbestli ve ekonomik ömürlerinin sonuna gelmiş boruların, sağlıkla ilgili riskleri en aza indirebilmek ve de eskiyen borularda meydana gelmesi muhtemel kayıp kaçakları azaltabilmek için, ilgili kanalizasyon idareleri ve yerel yönetimlerce yenilenmesi uygun olacaktır.” diye konuştu.